پیچ خوردگی تخمدان، یکی از اتفاقات بسیار شایع در دوران بارداری بانوان است که بافت تخمدان به طور ناگهانی به دور خود می‌پیچد و گره ای ایجاد می‌کند که فشار زیاد بر روی عروق و عصب‌ها دارد و با درد همراه است. این فشار می‌تواند منجر به قطع جریان خون به تخمدان شده و بافت آن را تخریب کند. در این مقاله به طور کامل در مورد علت بروز و نحوه درمان و پیشگیری از پیچ خوردن تخمدان صحبت کردیم.
پیچ خوردگی تخمدان چیست؟
پیچ خوردگی تخمدان وضعیتی اورژانسی است که تخمدان به ناحیه گردن خود یا بافت‌های اطراف پیچ می‌خورد و منجر به قطع جریان خون و ایجاد مشکلات جدی می‌شود. این مشکل به حدی برای بانوان مهم است که اگر به موقع رسیدگی لازم انجام نشود، تخمدان آسیب دیده و حتی بافت آن به طور کامل تخریب شده باید حتما برداشته شود. باید ذکر کنیم که این اتفاق در هر سنی و هر دوره ای احتمال بروز دارد و مختص به دوران بارداری نیست.
علائم پیچ خوردگی تخمدان
اولین علائمی که مشکل پیچ خوردگی تخمدان در خانم ها نمایان می‌شود، درد بسیار شدید ناگهانی همراه با حالت تهوع است. اغلب بانوان در این زمان با انقباضات شدید زیر شکم مواجه خواهند شد. علائم معمولاً به طور ناگهانی ظاهر می‌شوند و سریعا ادامه پیدا می‌کنند. درد زیر شکم به مقدار خیلی زیاد در یک یا دو طرف شکم احساس می‌شود و عفونت های ادراری در برخی افراد به وجود می‌آید. در واقع باید بدانید که علائمی بسیار مشابه با درد آپاندیس دارد و ممکن است که پزشک را گمراه سازد. این علائم در بانوان متفاوت است و ممکن است که یک شخص فقط با همان درد و انقباضات روبرو شود و هیچ حالت تهوعی نداشته باشد.
علائم پیچ خوردگی تخمدان می تواند شامل موارد زیر شود:
- حالت تهوع
- درد شدید لگن
- استفراغ
- تب
- خونریزی غیر طبیعی
با این حال، تشخیص پیچ خوردگی تخمدان می تواند چالش برانگیز باشد زیرا علائم مشابه علائم سایر بیماری ها است، از جمله:
- سنگ کلیه
- آپاندیسیت
- عفونت مجاری ادراری
- گاستروانتریت
- علل پیچ خوردگی تخمدان
- افراد بین 20 تا 40 سال به احتمال زیاد پیچ خوردگی تخمدان را تجربه می کنند.
با این حال، افراد در هر سنی، از دوران نوزادی تا یائسگی، می توانند پیچ خوردگی تخمدان را تجربه کنند.
علل پیچ خوردگی تخمدان
همان طور که ذکر شد ، کیست تخمدان از اصلی ترین علل ایجاد پیچ خوردگی تخمدان می باشد. بیماری که دارای کیست تخمدان می باشد ، در صورت انجام حرکات سنگین ورزشی یا هر حرکت غیرعادی ممکن است که دچار پیچ خوردگی تخمدان شود . این عارضه باعث متوقف شدن خون رسانی به تخمدان ها شده و درد زیادی برای بیمار ایجاد می نماید . در صورتی که سریعا برای درمان این مشکل اقدام نشود ممکن است که بیمار تخمدان خود را از دست بدهد. معمولا با افزایش سن در خانم ها امکان ایجاد این مشکل کاهش می یابد .
با توجه به اینکه گفته شد امکان ایجاد پیچ خوردگی تخمدان در خانم هایی که در تخمدان خود کیست دارند بیشتر است ، ولی ممکن است این اتفاق برای خانمی که کیست ندارد هم بیفتد که البته ریسک ایجاد آن برای خانم های مبتلا به بیماری تخمدان پلی کیستیک بیشتر خواهد بود. از دیگر عوامل ایجاد پیچ خوردگی تخمدان می توان به درمان های رفع کننده ناباروی اشاره نمود که با افزایش سایزتخمدان ، امکان ایجاد پیچ خوردگی تخمدان را افزایش می دهد. طول زیاد لوله رحم نیز یکی دیگر از عوامل ایجاد کننده این مشکل است.
دیگر عوامل مهم پیچ خوردگی رحم شامل موارد زیر می شوند:
- گاهی اوقات وجود کیست یا توده بافتی دیگر در تخمدان می تواند آن را جابجا کند.
- وزن یا جرم اضافی روی تخمدان می‌تواند باعث شود که تخمدان شروع به پیچیدن و چرخش در اطراف رباط‌های نگهدارنده‌اش کند.
- یکی دیگر از علل شایع، رباط تخمدان است که تخمدان را به رحم متصل می کند، که طولانی تر از حد معمول است.
- رباط بلندتر تخمدان احتمال پیچ خوردگی تخمدان را بیشتر می کند.
- فناوری های کمک باروری (ART)، مانند القای تخمک گذاری، عامل دیگری است که ممکن است خطر پیچ خوردگی تخمدان را افزایش دهد.
- افراد باردار می توانند پیچ خوردگی تخمدان را تجربه کنند، مانند کسانی که باردار نیستند. در سه ماهه اول، فرد ممکن است کیست جسم زرد داشته باشد که باعث پیچ خوردن تخمدان می شود.
- سطوح بالاتر هورمون در دوران بارداری همچنین می تواند بافت های بدن، از جمله رباط هایی که تخمدان ها را در جای خود نگه می دارند، شل کند. اگر رباط ها کشیده نباشند، ممکن است بیشتر در معرض پیچ خوردگی باشند.
تشخیص پیچ خوردگی تخمدان
در ابتدا حتما معاینات بالینی توسط بهترین متخصص زنان انجام می‌شود و بعد از اخذ شرح حال از بیماران، شکم و لگن نیز بررسی می‌شود. در مرحله بعدی حتما سونوگرافی واژینال استفاده می‌شود و تمامی نواحی تخمدان و لوله فالوپ و رحم نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. آزمایش خون و ام آر آی نیز حتما برای تشخیص پیچ خوردگی تخمدان انجام می‌شود.
درمان پیچ خوردگی تخمدان
درمان پیچ خوردگی تخمدان به صورت اورژانسی انجام می‌شود و در بسیاری از موارد نیازمند جراحی فوری است. هدف از جراحی، باز کردن پیچ خوردگی تخمدان و بازگردانی خون به تخمدان است. جراحی پیچیدگی تخمدان به صورت لاپاراسکوپی با استفاده از سوراخ‌های کوچک یا جراحی باز با استفاده از برش بزرگتر انجام می‌شود.
پزشک اغلب انجام عمل جراحی را در سریع ترین زمان ممکن توصیه می کند. اگر پیچ خوردگی تخمدان جریان خون را برای مدت طولانی محدود کند، بافت تخمدان ممکن است بمیرد و جراح باید تخمدان را خارج کند. برداشتن یک یا هر دو تخمدان با جراحی به عنوان اوفورکتومی شناخته می شود.
لاپاراسکوپی
در حالت ایده آل، پزشک می تواند این روش را با استفاده از لاپاراسکوپی انجام دهد. لاپاراسکوپی شامل ایجاد برش های کوچک و شبیه سوراخ کلید در شکم است. پزشک چندین ابزار پزشکی از جمله دوربین فیلمبرداری را در شکم و لگن قرار می دهد و سعی می کند تخمدان را باز کند.
لاپاراتومی
گاهی اوقات، اگر پزشک نتواند تخمدان را به اندازه کافی ببیند یا اگر خونریزی شدید باشد، ممکن است نیاز به انجام لاپاراتومی داشته باشد. این به این معنی است که یک برش بزرگ زیر ناف ایجاد کنید تا تخمدان ظاهر شود و آن را باز کنید. بیشتر اوقات، فرد می تواند در همان روز پس از لاپاراسکوپی به خانه بازگردد.
پزشک ممکن است توصیه هایی در مورد مراقبت های بعدی مانند پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین یا فعالیت بدنی شدید برای چند هفته ارائه دهد.
فرد می تواند با مصرف داروهای بدون نسخه (OTC) مانند ایبوپروفن یا استامینوفن به تسکین درد و ناراحتی کمک کند. افراد باید قبل از مصرف داروهای OTC بعد از جراحی با پزشک صحبت کنند. افراد باید علائم عفونت یا عارضه دیگری را در اسرع وقت به پزشک گزارش دهند. علائم عفونت عبارتند از:
- تب
- قرمزی و التهاب در محل برش
- ترشحات بدبو واژن
- زخمی که خوب نمی شود
- افزایش درد لگن
- خون ریزی
پیشگیری از پیچ خوردگی تخمدان
پیچ خوردگی تخمدان اغلب ناگهانی برای بانوان رخ می‌دهد، با این حال، برخی اقدامات احتیاطی در کاهش خطر پیچ خوردگی تخمدان مؤثر هستند. اگر سوابق قبلی از مشکلات تخمدان یا توده های تخمدانی داشتید، حتما با پزشک خود در میان بگذارید.
برخی افراد به علت داشتن کیست های تخمدانی، در معرض پیچ خوردگی تخمدان هستند، که تصویربرداری منظم توسط پزشک به تشخیص و پیشگیری آن کمک می‌کند. همچنین گاهی مشکلات هورمونی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک نیز موجب بروز این مشکل می‌شود که شا در این مورد باید برای بیماری های دیگر خود، اقدامات درمانی لازم را انجام دهید تا بتوانید تا حد ممکن از مشکل پیچ خوردن تخمدان پیشگیری کنید.
سوالات متداول
پیچ خوردگی تخمدان می‌تواند به دلیل آسیب به بافت‌های تخمدان منجر به نازایی شود و حتما منجر به برداشتن تخمدان شود، به همین دلیل درمان سریع اهمیت دارد.
عمل جراحی پیچ خوردگی تخمدان به عنوان یک جراحی فوری محسوب می‌شود و نیاز به مهارت و تجربه جراح دارد. نوع جراحی به ویژگی‌های هر فرد بستگی دارد و بر اساس شرایط شخص انتخاب می‌گردد اما به هر حال باید بدانید که هر نوع از این عمل بسیار حساس بوده و می‌تواند خطراتی را به همراه داشته باشد.
در برخی افراد پیچ خوردگی تخمدان به صورت مکرر اتفاق می‌افتد که باید بررسی های بیشتر توسط متخصص زنان در این زمینه انجام گیرد زیرا این مورد بسیار ناخوشایند است و عوارض و خطرات جدی دارد. گاهی این اتفاق نشانه از بیماری دیگر زنانه برای فرد است و باید حتما جهت جلوگیری از بروز اینگونه مشکلات، ابتدا آن ها رفع شوند.
پیچ خوردگی تخمدان در خانم های باردار به دلیل افزایش حجم تخمدان و یا تغییرات هورمونی شدید قابل رخداد است که برای جنین هم خطرات بسیار زیادی را به همراه دارد.
نتیجه گیری
پیچ خوردگی تخمدان در دسته مشکلات ناگهانی برای بانوان است که درد بسیار شدیدی دارد و باید در سریع ترین زمان ممکن، درمان شود زیرا انسداد جریان خون برای تخمدان موجب از کار انداختن این اندام می‌شود. تقریبا هیچ کاری برای پیشگیری از این مشکل وجود ندارد و روش ای درمان آن فقط با استفاده از جراحی می‌باشد. توصیه بر این است که حتما برای رفع این مشکل سریعا به بهترین جراح زنان مراجعه نمایید و اقدامات لازم را انجام دهید.