لاپاراسکوپی کیست تخمدان نوعی جراحی است که به منظور تشخیص و درمان کیست‌های تخمدان استفاده می‌شود. در این روش، از یک دستگاه لاپاروسکوپ برای عمل استفاده می‌شود که شامل یک لنز و دوربین کوچک است. جراح با ایجاد چند سوراخ کوچک در ناحیه شکم، این جراحی را آغاز می کند. این روش نسبت به جراحی باز کم تهاجمی است و به طور معمول با استفاده از بیهوشی کلی یا موضعی انجام می‌شود.
کیست تخمدان چیست؟
کیست های تخمدان کیسه ها یا کیسه های پر از مایع در تخمدان یا روی سطح آن هستند. خانم ها دو تخمدان – هر کدام به اندازه و شکل یک بادام – در هر طرف رحم دارند. تخمک‌ها (تخم‌ها) که در تخمدان‌ها رشد و بالغ می‌شوند، در دوره‌های ماهانه در طول سال‌های باروری آزاد می‌شوند. بسیاری از زنان گاهی اوقات کیست تخمدان دارند. اکثر کیست های تخمدان ناراحتی کمی دارند یا بی ضرر هستند. این کیست ها در بیشتر موارد بدون درمان در عرض چند ماه ناپدید می شوند. با این حال، کیست های تخمدان – به ویژه آنهایی که پاره شده اند – می توانند علائم جدی ایجاد کنند. برای حفظ سلامتی خود بهتر است معاینات منظم لگن را انجام دهید و علائمی را که می تواند نشانه یک مشکل بالقوه جدی باشد، بشناسید.
مراحل لاپاراسکوپی کیست تخمدان
- آماده‌سازی برای جراحی
قبل از عمل، فرد باید ناشتا بوده و معده وی خالی باشد. در خصوص محدودیت های غذایی و مایعاتی که می توان استفاده نمود، باید از پزشک متخصص سوال نمود. و مایعات قبل از عمل راهنمایی کند. همچنین، شما باید در مورد داروهایی که ممکن است مصرف کنید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- ورود لاپاروسکوپ
در طول عمل، پزشک از طریق سوراخ‌های کوچک در ناحیه شکم لاپاروسکوپ را وارد می‌کند. لاپاروسکوپ شامل دوربین و ابزارهای کوچکی است که به پزشک کمک می‌کند تا داخل شکم را مشاهده کرده و کیست تخمدان را درمان کند.
- بررسی کیست تخمدان
با استفاده از وسیله ای به نام لاپاروسکوپ، پزشک کیست تخمدان را به دقت بررسی می‌کند. وی ممکن است برای تأیید تشخیص و اندازه گیری کیست از سونوگرافی و یا برداشت نمونه بازویی (بیوپسی) استفاده کند.
- درمان کیست تخمدان
در صورت کوچک بودن کیست تخمدان و نداشتن علائم و نشانه ای، پزشک ممکن است فقط همان قسمتی که کیست وجود دارد را بردارد و نه تخمدان ها را. در مواردی که کیست تخمدان بزرگ تر بوده و همراه با علائم شدیدتری باشد، پزشک ممکن است کیست تخمدان را برش دهد و محتویات ان را تخلیه کند. در برخی موارد نیاز به برداشت تخمدان کامل (سلپینگوفکتومی) می باشد.
- بهبودی و مراقبت پس از عمل
پس از عمل، شما به طور معمول برای مدتی در بیمارستان بستری می‌شوید تا از وضعیت خود بهبود یابید. پزشک ممکن است داروهای تسکین درد تجویزلاپاروسکوپی کیست تخمدان یک روش جراحی است که برای تشخیص و درمان کیست‌های تخمدان استفاده می‌شود. این روش به صورت کم تهاجمی انجام می‌شود و از طریق یک دستگاه لاپاروسکوپ (یک نوع ابزار جراحی با لنز و دوربین) وارد شکم می‌شود. مزایای این روش شامل کاهش درد و علائم پس از عمل، زمان بهبودی سریعتر و امکان بازگشت به فعالیت‌های روزمره سریعتر است.
انواع كیست تخمدان
- کیست ساده (فقط حاوی مایع و خوش خیم می باشد)
- کیست ترکیبی و پیچیده (مواد تشکیلی آن جامد است و به جراحی نیاز دارد)
- کیست لوتیئنی (گاهی هم از محل فولیكول تخمدانی در مرحله دوم چرخه قاعدگی دوره كیست‌های لوتیئنی ساخته می شود)
- کیست فونکسیونل( همان کیست لوتیئنی می باشد)
علل کیست تخمدان
بروز کیست تخمدان دلایل مختلفی می تواند داشته باشد که شامل موارد زیر می شود:
- چاقی و اضافه وزن
- نازایی و عدم بارداری
- درد در شکم یا لگن
- خونریزی
علائم کیست تخمدان
شایع ترین نشانه های کیست تخمدان شامل موارد زیر می شوند:
- درد ناگهانی در شکم
- تهوع و استفراغ
- تغییرات نبض
- احساس ضعف
- رشد موهای اضافی غیر طبیعی در بدن(هیرسوتیسم)
- خونریزی های خفیف
- اختلالات و ناهنجاری در عادت ماهانه
تشخیص کیست تخمدان
پزشک برای تشخیص این بیماری ممکن است از روش های زیر استفاده کند:
- اولتراسوند (سونوگرافی)
- اسکن CAT
- MRI
- ارزیابی آزمایش های خونی مثل: CA9-19وCA-125
جراحی کیست تخمدان (جراحی بسته) یا از طریق لاپاراسکوپی
یکی از درمان کیست تخمدان ، روش لاپاراسکوپی کیست تخمدان می باشد. این روش کمک شایانی در مواردی که تشخیص‌های دیگری هم وجود دارد به نتیجه می رساند .در این پروسه جراح با استفاده از تجهیزات بسیار ظریف و پیشرفته، اقدام به ایجاد شکافی 1سانتی متری وارد فضای شکم ولگن می نماید و اقدام به برداشتن توده ای ایجاد شده می نماید.
لاپاراسکوپی کیست تخمدان دارای عوارض و خونریزی کمتری نسبت به جراحی باز می باشد .بیماران رضایت مندی بیشتری را ابراز می کنند.
یکی دیگر از راههای رهایی از کیست های تخمدان، مصرف قرص های ضد بارداری می باشد، اما در مصرف آن نباید خودسرانه رفتار نمود و باید با پیروی از دستورالعمل پزشک یا متخصص زنان ، تجویز شود. در صورت مصرف چنانچه برخی از عوارض جانبی مانند: دردهای مبهم لگنی، لكه بینی و یا بی نظمی درچرخه ماهانه ایجاد شود، حتما باید با متخصص زنان مشورت های لازم را اعمال کند. اگر نیاز باشد باید با انجام برخی از تست ها و سونوگرافی از وجود کیست مطلع و اقدام به درمان آن نماید. زیرا بیشتر كیست ها در صورت تشخیص به موقع با درمان دارویی برطرف خواهد شد. (استفاده از دارو های حاوی هورمون‌ها) و کمتر كار به جراحی با لاپاروسکوپی صورت می گیرد.
درمان بیشتر کیست‌های تخمدان در زنان در سنین باروری کیست‌های فولیکولار هستند که به طور طبیعی در عرض ۱ تا ۳ ماه از بین می‌روند. اگرچه ممکن است این کیست‌ها پاره شوند، به ندرت علائم ایجاد می‌کنند. این کیست‌ها خوش خیم هستند و مشکلاتی ایجاد نخواهند کرد.
خانم هایی که هیچ علائمی ندارند این کیست‌ها را می‌توانند به طور هم زمان در طی آزمایش لگن تشخیص داد. تمام بانوان در مراحلی از زندگی به کیست‌های فولیکولار مبتلا خواهند شد. خانم هایی که در سن باروری اند، معاینه کیست فولیکولار معمولاً در چند مرحله ازچرخه قاعدگی رخ می دهد، زیرا در این گروه سنی این کیست‌ها شایع و سرطان تخمدان نادر است.
عوارض لاپاراسکوپی کیست تخمدان
لاپاراسکوپی کیست تخمدان همانند هر جراحی ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد. البته این نوع جراحی به نسبت عمل با از عوارض کم تری برخوردار هستند. برخی از عوارض ممکن عبارتند از:
- عفونت: بعد از جراحی، عفونت در ناحیه سوراخ‌های وارد شده ممکن است رخ دهد. این عفونت‌ها معمولاً با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها قابل درمان هستند.
- خونریزی: خونریزی معمولاً در طول و پس از عمل لاپاروسکوپی کیست تخمدان رخ می‌دهد. این خونریزی‌ها معمولاً کم و کنترل‌پذیر است، اما در موارد نادر ممکن است نیاز به اقدامات جراحی دیگر باشد.
- صدمه به بافت‌های اطراف: در حین جراحی، ممکن است به بافت‌های اطراف کیست تخمدان صدمه وارد شود. این صدمات معمولاً کم و معکوس پذیر هستند، اما در برخی موارد نیاز به تداخل جراحی بیشتر دارد.
- تشکیل جدید کیست: در برخی از موارد، ممکن است کیست تخمدان بعد از لاپاروسکوپی مجدداً تشکیل شود. این مسئله به خصوص در صورتی که تخمدان کامل برداشت شده باشد، اتفاق می‌افتد.
- عوارض بیهوشی: ممکن است عوارض مرتبط با بیهوشی عمومی یا موضعی که در طول عمل استفاده می‌شود، شامل تهوع، استفراغ، خستگی و عوارض تنفسی رخ دهد.
باید توجه داشت که عوارض و مضرات مذکور بسیار نادر هستند و بیشتر مربوط به موارد خاص و پیچیده‌تر است. قبل از انجام هر نوع جراحی، بهتر است با پزشک خود درباره عوارض و مزایای مرتبط با روش خاص جراحی مورد نظر خود صحبت کنید.
پیشگیری از کیست تخمدان
اگرچه هیچ راهی برای پیشگیری از کیست تخمدان وجود ندارد، معاینه منظم کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که تغییرات در تخمدان‌ها در اسرع وقت تشخیص داده می‌شوند. نسبت به تغییرات در چرخه ماهانه خود، از جمله علائم غیرعادی قاعدگی، به ویژه مواردی که بیش از چند دوره ادامه دارند، هوشیار باشید. در مورد تغییراتی که شما را نگران می کند با پزشک خود صحبت کنید.